Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα εστιάζονται στη μελέτη της δράσης διαφόρων ορμονικών (οπιοειδή, στεροειδή) και φυτικών παραγόντων (πολυφαινολών) στη ρύθμιση ορμονο-εξαρτόμενων καρκίνων και άλλων ασθενειών τόσο in vitro όσο και σε ζωικά μοντέλα.
Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής μου πορείας, τα ενδιαφέροντά μου εξελίχθηκαν από τη μελέτη της δράσης των νευροπεπτιδίων στη ρύθμιση του καρκίνου του μαστού και του προστάτη, στη μελέτη της δράσης των μεμβρανικών υποδοχέων στεροειδών στις ίδιες παθολογίες. Έτσι, το εργαστήριό μας ανίχνευσε και περιέγραψε για πρώτη φορά τον ρόλο των μεμβρανικών υποδοχέων στεροειδών στη ρύθμιση ορμονο-εξαρτόμενων καρκίνων και άλλων ασθενειών in vitro και σε ζωικά μοντέλα. Ακολούθως, συνεχίσαμε να μελετάμε τη φύση αυτών των υποδοχέων και τα ενδοκυτταρια σηματοδοτικά μονοπάτια που εμπλέκονται. Δείξαμε επίσης ότι η ενεργοποίηση των μεμβρανικών υποδοχέων στεροειδών (mSRs) μπορεί να οδηγήσει σε συγκεκριμένα πρώιμα (άμεσα) μεταγραφικά συμβάντα, συνδέοντας τους mSRs με αλλαγές στον κυτταροσκελετό της ακτίνης, συγκεκριμένα συμβάντα σηματοδότησης και ρύθμιση των οδών που σχετίζονται με την υποξία (που οδηγούν στημεταγραφή του EPOR) και διάφορες ανοσολογικές οδούς. Με τις τελευταίες να περιλαμβάνουν μόρια και υποδοχείς που ανήκουν στη υπεροικογένεια του TNF. Αυτά τα ευρήματα οδήγησαν στις μελέτες μας σχετικά με τον ρόλο διαφόρων φλεγμονωδών μορίων στην εξέλιξη του καρκίνου του μαστού, σε σχέση με την έκφραση και τη σηματοδότηση των υποδοχέων των στεροειδών του φύλου.

Επιπλέον, η ομάδα μας διερευνά τις επιδράσεις των πολυφαινολών (λόγω ομοιοτήτων με την 17β-οιστραδιόλη και την ασθενή οιστρογονική τους δράση) σε μια προσπάθεια να παρέχει νέους μηχανισμούς δράσης στον καρκίνο. Είναι ενδιαφέρον ότι ένας σημαντικός μηχανισμός δράσης που εντοπίσαμε περιλαμβάνει τη σύνδεση ολιγομερών προκυανιδινών (OPCs) σε μεμβρανικούς υποδοχείς ανδρογόνων (mARs), γεγονός που τις καθιστά τους πρώτους μικρομοριακούς αγωνιστές των mARs. Είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό ότι η ενεργοποίηση των mARs οδηγεί στην αναστολή της ανάπτυξης του όγκου, όπως δείξαμε in vitro και in vivo.
Έτσι, τα τελευταία χρόνια η έρευνα μας επικεντρώνεται στην περαιτέρω μελέτη των μηχανισμών που εμπλέκονται στη μεμβρανική δράση των στεροειδών και τη σημασία τους στον καρκίνο. Πράγματι, μέσω ανάλυσης microarray και proteomics εντοπίσαμε και χαρακτηρίσαμε τον OXER1 (υποδοχέα ενός μεταβολίτη του αραχιδονικού οξέος) ως έναν νέο μεμβρανικό υποδοχέα ανδρογόνων σε καρκινικά κύτταρα προστάτη και μαστού. Στη παρούσα φάση μελετάμε τον ρόλο του τόσο στον καρκίνο, ειδικά στον καρκίνο του μαστού και του προστάτη, αλλά και στη φλεγμονή και διερευνούμε με in silico, in vitro και μελέτες σε ζώα την πιθανή αξιοποίηση του ως νέου θεραπευτικού στόχου, κυρίως χρησιμοποιώντας φυσικά προϊόντα.
Παράλληλα, μέσω μελετών in silico και in vitro, διερευνούμε επίσης φυσικά μικρομόρια ως αντιιικούς παράγοντες, ειδικά έναντι των ιών της γρίπης (Η1Ν1) και του ιού SARS-CoV-2.

Επιλεγμένες δημοσιεύσεις
1. Damianaki Α., Bakogeorgou Ε., Kampa M., Notas G., Hatzoglou Α., Panagiotou S., Gemetzi C., Kouroumalis E., Martin P-M., Castanas E. Potent inhibitory action of red wine polyphenols on human breast cancer cells. J. Cell. Biochem. 78, 429-441, 2000.
2. Kampa M., Hatzoglou A., Notas G., Niniraki M., Kouroumalis E., Castanas E. Opioids are non-competitive inhibitors of nitric oxide synthase in T47D human breast cancer cells. Cell Death Differ. 8, 943-952, 2001.
3. Kallergi G, Tsapara A., Kampa M., Krasagakis K., Castanas E., Stournaras C. Distinct signaling pathways regulate differential opioid effects on actin cytoskeleton in malignant MCF7 and non-malignant MCF12A human breast epithelial cells. Exp. Cell Res 288, 94-109, 2003.
4. Kampa M., Alexaki VI., Notas G., Nifli AF., Nistikaki A., Hatzoglou A., Bakogeorgou E., Kouimtzoglou E., Blekas G., Boskou D., Gravanis A., Castanas E. Antiproliferative and apoptotic effects of selective Phenolic acids on T47D human breast cancer cells: Potential mechanisms of action. Breast Cancer Res. 6: R63-R74, 2004.
5. Kampa M., Nifli AP, Charalampopoulos I., Alexaki VI., Theodoropoulos PA., Stathopoulos EN., Gravanis A., Castanas E. Opposing effects of estradiol- and testosterone-membrane binding sites on T47D breast cancer cell apoptosis. Exp. Cell. Res. Jul 1; 307(1):41-51, 2005.
6. Nifli AP., Bosson-Kouame A., Papadopoulou N., Kogia C., Kampa M., Castagnino C., Stournaras C., Vercauteren J., Castanas E. Monomeric and oligomeric flavanols are agonists of membrane androgen receptors. Exp. Cell. Res. 309, 329-339, 2005.
7. Pelekanou V., Kampa M., Kafousi M., Darivianaki K., Sanidas E., Tsiftsis D., Stathopoulos E., Tsapis A., Castanas E. Expression of TNF superfamily members BAFF and APRIL in breast cancer: Immunohistochemical study in 52 invasive ductal breast carcinomas BMC Cancer 2008 Mar 20;8:76.
8. Pelekanou V, Notas G, Sanidas E, Tsapis A, Castanas E, Kampa M. Testosterone membrane-initiated action in breast cancer cells: Interaction with the androgen signaling pathway and EPOR Mol Oncol. 2010 Apr;4(2):135-49.
9. Kampa M., Theodoropoulou K, Mavromati F, Pelekanou V, Notas G, Lagoudaki H, Nifli AP, Stathopoulos EN, Morel-Salmi C, Vercauteren J, Castanas E. Novel oligomeric proanthocyanidin analogs with specific affinity for membrane androgen receptors and a specific regressive effect in hormone-independent prostate cancer. The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics (JPET) 2011 337(1):24-32.
10. Notas G, Nifli AP, Kampa M., Pelekanou V, Theodoropoulos P, Vercauteren J, Castanas E. Quercetin is transported into cells, accumulates in nuclear structures and triggers specific gene expression in epithelial cells. J Nutr Biochem. 2012 Jun;23(6):656-66.
11. Kampa M, Notas G, Pelekanou V, Troullinaki M, Andrianaki M, Azariadis K, Kampouri E, Lavrentaki K, Castanas E Early membrane initiated transcriptional effects of estrogens in breast cancer cells: First pharmacological evidence for a novel membrane estrogen receptor element (ERx). Steroids. 2012 Aug;77(10):959-67.
12. Notas G., Kampa M., Pelekanou V., Troullinaki M., Jacquot Y. Leclercq G., Castanas E. Whole transcriptome analysis of the ERα synthetic fragment P295-T311 (ERα17p) identifies specific ERα-isoform- (ERα, ERα36) dependent and independent actions in breast cancer cells. Mol Oncol. 2013 Jun;7(3):595-610.
13. Notas G, Pelekanou V, Kampa M, Alexakis K, Sfakianakis S, Laliotis A, Askoxilakis J, Tsentelierou E, Tzardi M, Tsapis A, Castanas E.Tamoxifen induces a pluripotency signature in breast cancer cells and human tumors. Mol Oncol. 2015 Nov;9(9):1744-59.
14. Kalyvianaki K., Gebhart V., Peroulis N., Panagiotopoulou C., Kiagiadaki F, Pediaditakis I., Aivaliotis M., Moustou E., Tzardi M., Notas G, Castanas E, Kampa M. Antagonizing effects of membrane-acting androgens on the eicosanoid receptor OXER1 in prostate cancer. Sci. Reports Mar 14;7:44418 DOI: 10.1038/srep44418, 2017.
15. Peroulis N, Androutsopoulos VP, Notas G, Koinaki S, Giakoumaki E, Spyros A, Manolopoulou Ε, Kargaki S, Tzardi M, Moustou E, Stephanou EG, Bakogeorgou E, Malliaraki N, Niniraki M, Lionis C, Castanas E, Kampa M. Significant metabolic improvement by a water extract of olives: animal and human evidence. Eur J Nutr. 2018 Aug 9.
16. Tsartsou E, Proutsos N, Castanas E, Kampa M. Network Meta-Analysis of Metabolic Effects of Olive-Oil in Humans Shows the Importance of Olive Oil Consumption With Moderate Polyphenol Levels as Part of the Mediterranean Diet. Front Nutr. 2019 Feb 12;6:6.
17. Panagiotopoulos AA, Papachristofi C, Kalyvianaki K, Malamos P, Theodoropoulos PA, Notas G, Calogeropoulou T, Castanas E, Kampa M. A simple open source bioinformatic methodology for initial exploration of GPCR ligands’ agonistic/antagonistic properties. Pharmacol Res Perspect. 2020 Aug;8(4):e00600.
18. Kalyvianaki K, Malamos P, Mastrodimou N, Manoura-Zonou I, Vamvoukaki R, Notas G, Malliaraki N, Moustou E, Tzardi M, Pirintsos S, Lionis C, Sourvinos G, Castanas E, Kampa M. Toxicity evaluation of an essential oil mixture from the Cretan herbs thyme, Greek sage and Cretan dittany. NPJ Sci Food. 2020 Nov 9;4(1):20.
19. Pirintsos SA, Bariotakis M, Kampa M, Sourvinos G, Lionis C, Castanas E. The Therapeutic Potential of the Essential Oil of Thymbra capitata (L.) Cav., Origanum dictamnus L. and Salvia fruticosa Mill. And a Case of Plant-Based Pharmaceutical Development. Front Pharmacol. 2020 Nov 24;11:522213.
20. Panagiotopoulos AA, Polioudaki C, Ntallis SG, Dellis D, Notas G, Panagiotidis CA, Theodoropoulos PA, Castanas E, Kampa M. The sequence [EKRKI(E/R)(K/L/R/S/T)] is a nuclear localization signal for importin 7 binding (NLS7). Biochim Biophys Acta Gen Subj. 2021 May;1865(5):129851.
21. Kalyvianaki K, Salampasi EM, Katsoulieris EN, Boukla E, Vogiatzoglou AP, Notas G, Castanas E, Kampa M. 5-Oxo-ETE/OXER1: A Link between Tumor Cells and Macrophages Leading to Regulation of Migration. Molecules. 2023 Dec 31;29(1):224. doi: 10.3390/molecules29010224.
22. Malamos P, Kalyvianaki K, Panagiotopoulos AA, Vogiatzoglou AP, Tsikalaki AA, Katifori A, Polioudaki H, Darivianaki MN, Theodoropoulos PA, Panagiotidis CA, Notas G, Castanas E, Kampa M. Nuclear translocation of the membrane oxoeicosanoid/androgen receptor, OXER1: Possible mechanisms involved. Mol Cell Endocrinol. 2024 Dec 1;594:112357. doi: 10.1016/j.mce.2024.112357.

Για το σύνολο των δημοσιευσεων παρακαλώ δείτε το αναλυτικό Βιογραφικό ή στο PubMed:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=KampaMarilena&sort=date

• ΕΕΒΜΒ (Hellenic Society of Biochemistry & Molecular Biology)
• EACR (European Association for Cancer Research)
• FEBS (Federation of European Biochemical Societies)
• ISGE (International Society of Gynecological Endocrinology)